aphtin na pleśniawki u niemowląt

Pleśniawki u niemowląt – jak wyglądają, skąd się biorą i jak skutecznie je leczyć

Jak wyglądają pleśniawki u niemowląt?

Pleśniawki u niemowląt to niewielkie białe lub kremowe naloty, które pojawiają się najczęściej na języku, wewnętrznej stronie policzków, dziąsłach, a czasem również na podniebieniu lub w gardle dziecka. Na pierwszy rzut oka mogą przypominać resztki mleka, jednak w przeciwieństwie do nich – nie można ich łatwo zetrzeć. Próba ich usunięcia może spowodować krwawienie i wywołać u dziecka ból lub niepokój. Pleśniawki to nic innego jak grzybicze nadkażenie jamy ustnej wywołane przez drożdżaki z rodzaju Candida, najczęściej Candida albicans.

Zmiany są zazwyczaj wypukłe lub lekko grudkowate i mogą się zlewać w większe plamy. W ostrzejszych przypadkach infekcja może objąć nie tylko jamę ustną, ale również przełyk, co utrudnia połykanie i prowadzi do odmowy jedzenia przez niemowlę. Dla rodziców są to często jedne z pierwszych oznak, że coś niepokojącego dzieje się w organizmie dziecka.

Skąd biorą się pleśniawki u noworodków i niemowląt?

Pleśniawki to efekt nadmiernego namnażania się drożdżaków – mikroorganizmów, które w niewielkich ilościach naturalnie bytują w ludzkim organizmie, w tym również w jamie ustnej. U dorosłych flora bakteryjna i sprawny układ immunologiczny zwykle skutecznie hamują ich rozwój. Inaczej wygląda to jednak w przypadku noworodków i niemowląt, których odporność dopiero się kształtuje.

Do najczęstszych przyczyn pojawiania się pleśniawek u małych dzieci należą:

Kontakt z drożdżakami podczas porodu naturalnego – jeśli matka ma grzybicę pochwy, istnieje duże ryzyko, że noworodek zakazi się podczas przechodzenia przez kanał rodny.
Niewłaściwa higiena smoczków, butelek czy gryzaków – niedokładnie umyte i wyparzone akcesoria mogą być siedliskiem drobnoustrojów.
Antybiotykoterapia – stosowanie antybiotyków (zarówno u niemowlęcia, jak i karmiącej matki) zaburza równowagę mikroflory, co sprzyja rozwojowi drożdżaków.
Obniżona odporność – wcześniaki i dzieci z niską masą urodzeniową są szczególnie narażone na pleśniawki.
Stres i choroby współistniejące – infekcje wirusowe lub bakteryjne obciążają układ odpornościowy, otwierając drogę dla grzybów.

Czy pleśniawki są groźne dla niemowlaka?

Pleśniawki same w sobie nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia dziecka, ale mogą znacznie obniżyć jego komfort życia. Ból i dyskomfort w jamie ustnej sprawiają, że niemowlę może być marudne, mieć problemy z ssaniem i odmawiać karmienia. Dłuższe utrzymanie się grzybicy może prowadzić do odwodnienia, niedożywienia oraz ogólnego osłabienia, dlatego nie należy lekceważyć objawów.

W rzadkich przypadkach, zwłaszcza u dzieci z obniżoną odpornością, pleśniawki mogą rozprzestrzeniać się poza obręb jamy ustnej i przejść w postać uogólnioną (tzw. kandydozę układową). Z tego powodu każda infekcja powinna zostać skonsultowana z pediatrą, szczególnie jeśli objawy nie ustępują pomimo domowych metod leczenia lub szybko się nasilają.

Jak leczyć pleśniawki u niemowląt – domowe sposoby i leczenie farmakologiczne

Wiele przypadków pleśniawek o łagodnym przebiegu można skutecznie leczyć domowymi sposobami, choć w niektórych przypadkach konieczna będzie interwencja lekarska i zastosowanie leków przeciwgrzybiczych. Zawsze warto skonsultować objawy z pediatrą przed przystąpieniem do leczenia na własną rękę.

Domowe metody łagodzenia pleśniawek:

Roztwór sody oczyszczonej – można przygotować delikatny roztwór z 1 łyżeczki sody rozpuszczonej w szklance przegotowanej, ciepłej wody i przemywać nim jamę ustną dziecka za pomocą sterylnego gazika kilka razy dziennie.
Napary z rumianku lub szałwii – działają łagodząco i antyseptycznie. Używać wyłącznie w odpowiednim rozcieńczeniu i po konsultacji z lekarzem.
Regularne przemywanie jamy ustnej – po każdym karmieniu warto delikatnie przetrzeć język i dziąsła niemowlęcia, by zapobiegać gromadzeniu się resztek mleka.

Leczenie farmakologiczne:

W przypadku bardziej zaawansowanej infekcji lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwgrzybiczych w postaci zawiesin do jamy ustnej lub żeli. Najczęściej stosowane substancje to:

Nystatyna – lek do stosowania miejscowego, stosowany 3–4 razy dziennie. Jest dobrze tolerowany przez niemowlęta.
Mikonazol – dostępny w formie żelu, również stosowany miejscowo.
Flukonazol – lek doustny, przepisuje się go w cięższych przypadkach lub jeśli wcześniejsze leczenie nie przynosi rezultatów.

Lekarze często zalecają także profilaktyczne leczenie matki karmiącej (jeśli objawy pleśniawek są nawracające), szczególnie jeśli doszło do infekcji brodawek piersiowych. W takim wypadku konieczne może być jednoczesne leczenie obojga – matki i dziecka – by uniknąć „błędnego koła zakażeń”.

Jak zapobiegać pleśniawkom u niemowlaka?

Choć całkowite wyeliminowanie ryzyka pojawienia się pleśniawek nie zawsze jest możliwe, istnieje wiele skutecznych metod profilaktyki, które można wprowadzić w codziennej opiece nad niemowlęciem:

Dokładna higiena smoczków, butelek i gryzaków – należy je regularnie myć, wyparzać lub sterylizować.
Dbanie o higienę jamy ustnej dziecka – nawet jeśli niemowlę jeszcze nie ma zębów, warto po karmieniu przemywać dziąsła przegotowaną wodą lub gazikiem nasączonym solą fizjologiczną.
Karmienie piersią – mleko matki wspiera rozwój korzystnej mikroflory i wzmacnia odporność dziecka.
Unikanie niepotrzebnej antybiotykoterapii – zawsze należy stosować ją wyłącznie na zalecenie lekarza i zgodnie z jego wytycznymi.
Utrzymywanie brodawek piersiowych w czystości – po każdorazowym karmieniu piersi powinny być umyte i osuszone.

W przypadku niemowląt, które mają tendencje do nawrotów pleśniawek, ważne jest także monitorowanie czynników ryzyka i szybkie reagowanie na pierwsze symptomy infekcji.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Pleśniawki u niemowląt zazwyczaj nie wymagają hospitalizacji, ale są sytuacje, które powinny skłonić rodziców do jak najszybszego kontaktu z pediatrą:

pleśniawki nie ustępują mimo stosowania domowych metod przez 3–5 dni,
dziecko odmawia jedzenia i picia,
grzybica zaczyna się rozprzestrzeniać poza jamę ustną,
występuje gorączka, apatia, znaczne osłabienie,
nawroty pleśniawek pojawiają się regularnie.

Leczenie odpowiednio dobranym środkiem przeciwgrzybiczym i zastosowanie się do zaleceń dotyczących higieny najczęściej pozwala na szybkie pozbycie się problemu. Warto pamiętać, że szybka interwencja to nie tylko ulga dla dziecka, ale także ochrona przed dalszym rozprzestrzenianiem się zakażenia.